Η βασική μέθοδος διατήρησης της υγείας των δοντιών και των ούλων είναι το σωστό βούρτσισμα. Το αποτελεσματικό βούρτσισμα
Η βασική μέθοδος διατήρησης της υγείας των δοντιών και των ούλων είναι το σωστό βούρτσισμα. Το αποτελεσματικό βούρτσισμα δε γίνεται με τυχαίο τρόπο, αλλά με συγκεκριμένη τεχνική που εξασφαλίζει την καθαριότητα των δοντιών και των ούλων. Η οδοντόβουρτσα και ο μεσοδόντιος καθαρισμός με οδοντικό νήμα ή βουρτσάκι αποτελούν τα βασικά εργαλεία για τη σωστή φροντίδα της στοματικής υγείας μας.
Συχνότητα βουρτσίσματος
Το βούρτσισμα πρέπει να γίνεται 2- 3 φορές την ημέρα, απαραιτήτως πρωί - βράδυ. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το βραδινό βούρτσισμα δεδομένου ότι κατά τη διάρκεια της νύχτας τα δόντια καταστρέφονται ταχύτερα, λόγω της μειωμένης παραγωγής σάλιου, το οποίο προστατεύει τα δόντια εξαιτίας της αντιμικροβιακής του δράσης.
Αποφύγετε το βούρτσισμα των δοντιών κατευθείαν μετά τα γεύματα, γιατί το χαμηλό pH του στόματος σε συνδυασμό με την αποτριπτική κίνηση της οδοντόβουρτσας προκαλεί φθορές στις οδοντικές επιφάνειες. Βουρτσίστε τα δόντια με ασφάλεια 30 λεπτά μετά από κάθε γεύμα.
Ειδικά μετά την κατανάλωση όξινων τροφών (πχ λεμόνια, πορτοκάλια, αναψυκτικά) να γίνεται άμεσα ένα ξέπλυμα του στόματος με σκέτο νερό και το βούρτσισμα το νωρίτερο 30 λεπτά μετά.
Διάρκεια βουρτσίσματος
Η όλη διαδικασία θα πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 3 λεπτά για να καθαριστούν διεξοδικά όλες οι οδοντικές επιφάνειες. Σύμφωνα με έρευνες οι περισσότεροι άνθρωποι βουρτσίζουν τα δόντια τους κατά μέσο όρο μόνο 30 δευτερόλεπτα, αμελώντας τα πίσω δόντια και τις εσωτερικές επιφάνειες των δοντιών.
Οδοντόβουρτσα
- να έχει συνθετικές, πυκνές ισοϋψείς τρίχες με αποστρογγυλεμένες άκρες
- σκληρότητα μαλακή έως μέτρια
- η μακροχρόνια χρήση σκληρής οδοντόβουρτσας μπορεί να προκαλέσει φθορά της αδαμάντινης, υποχώρηση των ούλων και ευαισθησία των δοντιών στα κρύα ή θερμά ερεθίσματα.
- μικρή κεφαλή, έτσι ώστε να έχει εύκολη πρόσβαση στα οπίσθια δόντια
- να αντικαθίσταται κάθε τρεις μήνες περίπου ή όταν αρχίσει να παρουσιάζει σημάδια φθοράς (να αποκλίνουν οι τρίχες προς τα έξω). Αν αυτό συμβαίνει πολύ νωρίτερα, τότε σημαίνει ότι ασκείται υπερβολική δύναμη κατά το βούρτσισμα με κίνδυνο φθοράς των δοντιών και των ούλων. Εάν συνεχίσετε να χρησιμποιείτε μια φθαρμένη οδοντόβουρτσα, τότε ο καθαρισμός των δοντιών θα είναι ελλιπής
- καθαρά ατομική, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από δεύτερο άτομο, καθώς φέρει τα μικρόβια εκείνου που τη χρησιμοποιεί
- ανάμεσα στα βουρτσίσματα να στεγνώνει και να τοποθετείται σε ένα ποτήρι με τη λαβή προς τα κάτω.
Οδοντόπαστα
- ενδεικνυόμενη ποσότητα ισούται σε μήκος και μέγεθος με ένα μικρό μπιζέλι
- προτιμότερη η μορφή κρέμας χωρίς αποτριπτικούς κόκκους που ενδέχεται να φθείρουν τα δόντια
Τεχνική βουρτσίσματος
Τα δόντια μας έχουν τρεις επιφάνειες: την εξωτερική, την εσωτερική και τη μασητική. Είναι πολύ βασικό να καθαρίζουμε καθημερινά όλες τις επιφάνειες με μεγάλη επιμέλεια, ώστε να απομακρύνονται τα υπολείμματα τροφών και τα μικρόβια που προκαλούν φλεγμονή στα ούλα και τερηδόνα.
Τοποθετήστε την οδοντόβουρτσα στο ύψος των ούλων με γωνία 45 μοίρες, προς τα ούλα, στοχεύοντας στο θύλακο που δημιουργείται μεταξύ ούλων και δοντιού. Οι τρίχες πρέπει να ακουμπούν τόσο την επιφάνεια του δοντιού, όσο και τα ούλα.
Ξεκινήστε το βούρτσισμα από τη μία άκρη του στόματος, από την εξωτερική πλευρά των δοντιών βουρτσίζοντας απαλά την επιφάνειά τους με μικρές παλινδρομικές κινήσεις και καλύπτοντας 2-3 δόντια το πολύ κάθε φορά. Μετά από μερικά δευτερόλεπτα μετακινείστε την οδοντόβουρτσα στα επόμενα 2-3 δόντια μέχρι να τα βουρτσίσετε όλα.
Διατηρήστε γωνία 45 μοίρες της οδοντόβουρτσας προς τα ούλα και όταν βουρτσίζετε τις εσωτερικές επιφάνειες των δοντιών και στις 2 γνάθους, προς τον ουρανίσκο και τη γλώσσα.
Όταν βουρτσίζετε τα μπροστινά δόντια, γυρίστε τη βούρτσα κατακόρυφα. Κάνετε αρκετές κινήσεις της βούρτσας άνω και κάτω, χρησιμοποιώντας το μπροστινό μισό μέρος της οδοντόβουρτσας. Επιμείνετε λίγο περισσότερο στην εσωτερική πλευρά των μπροστινών κάτω δοντιών, καθώς είναι το σημείο που συνήθως συσσωρεύεται πέτρα (τρυγία).
Έπειτα τοποθετήστε την οδοντόβουρτσα στη μασητική, επάνω επιφάνεια των δοντιών και κινήστε την απαλά εμπρός – πίσω. Μην παραλείψετε να βουρτσίσετε και την πίσω πλευρά των τελευταίων γομφίων.
Τέλος, βουρτσίστε προσεκτικά και την επιφάνεια της γλώσσας για να απομακρύνετε τα μικρόβια και υπολείμματα τροφών που προκαλούν δυσάρεστη αναπνοή και ξεπλύνετε καλά από την οδοντόκρεμα.
Προσοχή! Η συστηματική αιμορραγία των ούλων στο βούρτσισμα δεν είναι φυσιολογική, αλλά εκδήλωση φλεγμονής και οπωσδήποτε απαιτεί οδοντιατρική εξέταση, θεραπεία και σωστή εκπαίδευση στη στοματική υγιεινή. Μην την αγνοείτε, αλλά αμέσως συμβουλευτείτε την οδοντίατρο!
Μεσοδόντιος καθαρισμός
Η χρήση του οδοντικού νήματος καθημερινά, μια φορά την ημέρα μετά το βούρτσισμα θεωρείται απαραίτητη για τη διατήρηση αποτελεσματικής στοματικής υγιεινής. Το οδοντικό νήμα καθαρίζει τις επιφάνειες μεταξύ των δοντιών, στις οποίες δεν έχει πρόσβαση η οδοντόβουρτσα, και συντελεί στην πρόληψη της τερηδόνας. Εκτός από την κλασική του μορφή (κηρωμένο, ακήρωτο), κυκλοφορεί στο εμπόριο και νήμα σε συγκρατητήρες, που απαιτεί λιγότερη προσπάθεια και δεξιοτεχνία από τον ασθενή.
Ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα για τη σωστή χρήση του:
- Κόψτε περίπου 50cm από το οδοντικό νήμα και τυλίξτε τη μία άκρη στο μεσαίο δάχτυλο του ενός χεριού και το υπόλοιπο στο μεσαίο δάκτυλο του άλλου χεριού. Καθώς χρησιμοποιείτε το νήμα θα ξετυλίγετε το καθαρό από το ένα χέρι και θα τυλίγετε το χρησιμοποιημένο στο άλλο.
- Κρατήστε καλά το νήμα ανάμεσα στο δείκτη και τον αντίχειρά σας και στα δύο χέρια και αφήστε ελεύθερο ένα τμήμα περίπου 3-5 εκατοστά που το κρατάτε τεντωμένο.
- Δεν έχει σημασία από ποιο σημείο θα ξεκινήσετε, αρκεί να διατηρείτε την ίδια σειρά κάθε μέρα, έτσι ώστε με τον καιρό οι κινήσεις σας να αυτοματοποιηθούν.
- Περάστε απαλά το νήμα ανάμεσα σε δυο δόντια. Μην κάνετε απότομες ή βίαιες κινήσεις. Αν το νήμα «σφηνώσει» σε κάποιο σημείο ανάμεσα στα δόντια, κινείστε ελαφρά το νήμα με παλινδρομικές κινήσεις για να προσπεράσετε το δύσκολο σημείο.
- Πιέστε ελαφρά το οδοντικό νήμα μέχρι να φτάσει στα ούλα. Σταματήστε μόλις συναντήσετε αντίσταση. Φυσιολογικά το νήμα θα πρέπει να βρίσκεται ελαφρώς μέσα στα ούλα (ουλοδοντική σχισμή) κάτω από την γραμμή των ούλων.
- Ο στόχος μας είναι να καθαρίσουμε τις όμορες (πλάγιες) επιφάνειες και των δυο δοντιών εκατέρωθεν του μεσοδόντιου διαστήματος. Για να το πετύχουμε αυτό, πιέζουμε το νήμα πάνω σε κάθε επιφάνεια, ώστε να πάρει το σχήμα C γύρω από το δόντι και το μετακινούμε από τα ούλα προς την κορυφή του δοντιού. Η κίνηση αυτή απομακρύνει τα μικρόβια της οδοντικής πλάκας και τα υπολείμματα των τροφών. Επαναλάβετε την κίνηση 2-3 φορές για κάθε επιφάνεια δοντιού.
- Αν το νήμα φθαρεί ή έχουν συσσωρευθεί υπολείμματα πλάκας και τροφών, ξετυλίξτε ένα νέο καθαρό τμήμα νήματος και τυλίξτε το χρησιμοποιημένο τμήμα στο άλλο χέρι.
- Μετακινηθείτε στο επόμενο μεσοδόντιο διάστημα. Συνεχίστε να καθαρίζετε με το νήμα όλα τα δόντια και μην παραλείψετε τα πίσω δόντια, ακόμη και αν σας δυσκολεύουν περισσότερο.
- Σε ασθενείς με περιοδοντίτιδα, μεγάλα διαστήματα μεταξύ των δοντιών, προσθετικές ή ορθοδοντικές εργασίες προτιμούμε αντί του νήματος τα μεσοδόντια βουρτσάκια. Το κατάλληλο μέγεθος επιλέγεται στο οδοντιατρείο ανάλογα με τις ανάγκες του στόματος, έπειτα από την αποτρύγωση (καθαρισμό) των δοντιών.
Στοματικό διάλυμα
Το στοματικό διάλυμα δεν είναι απαραίτητο σε καθημερινή βάση. Σε ασθενείς με έντονες φλεγμονές των ούλων (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα) χορηγείται συμπληρωματικά με τη θεραπεία στοματικό διάλυμα με ειδικές αντιμικροβιακές ουσίες, κατόπιν όμως πάντα οδοντιατρικής εξέτασης και για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Διατροφή
H στοματική υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη διατροφή μας. Η υπερκατανάλωση τροφών που περιέχουν σάκχαρα ή όξινες ουσίες, ιδιαίτερα στα ενδιάμεσα των γευμάτων, βοηθά την ανάπτυξη βακτηριδίων και τερηδόνας. Επίσης, η μειωμένη πρόσληψη ορισμένων βιταμινών (π.χ. βιταμίνης C) έχει συσχετισθεί με αυξημένη συχνότητα ουλίτιδας.
Πρόληψη
Η τακτική επίσκεψη στο οδοντιατρείο τουλάχιστον 1-2 φορές ετησίως, καθώς και όποτε διαπιστωθεί η παραμικρή ενόχληση είναι απαραίτητη. Η τακτική επίσκεψη έχει ουσιαστική σημασία, όχι μόνο για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των οδοντικών και περιοδοντικών προβλημάτων, αλλά και για το γενικότερο έλεγχο όλης της στοματικής κοιλότητας.
Βούρτσισμα στα παιδιά
Το βούρτσισμα των δοντιών στα παιδιά ξεκινά από την εμφάνιση του πρώτου νεογιλού (παιδικού) δοντιού του μωρού.
Αρχικά, καθαρίζουμε τα πρώτα δοντάκια με μία γάζα εμποτισμένη σε φυσιολογικό ορό ή βρεγμένη απλά με λίγο νερό.
Όσο το παιδί μεγαλώνει μπορεί σιγά σιγά να χρησιμοποιείται μια μαλακή οδοντόβουρτσα ειδική για βρέφη για τον καθαρισμό των δοντιών δύο φορές την ημέρα.
Το σωστό βούρτσισμα συνίσταται στον καθαρισμό των δοντιών, αλλά και των ούλων γύρω από αυτά με προσοχή, ώστε να μην ξεχνάμε να βουρτσίζουμε όλα τα δόντια κάθε φορά.
Δεν χρησιμοποιούμε οδοντόκρεμα, ούτε καν παιδική, για την αποφυγή του κινδύνου κατάποσης της μέχρι και την ηλικία που το παιδί θα μπορεί με ευκολία να τη φτύνει, δηλαδή περίπου 2,5 - 3 ετών.
Μετά από τη συμπλήρωση του τρίτου έτους της ηλικίας πρέπει να αρχίσει η εκμάθηση του παιδιού να χρησιμοποιεί και να βουρτσίζει τα δόντια του από μόνο του. Η επίσκεψη στον οδοντίατρο σ’αυτήν την ηλικία έχει μεγάλη σημασία για τον έλεγχο των πρώτων δοντιών του παιδιού που έχουν συμπληρωθεί στο στόμα και την έναρξη εφαρμογής ενός προγράμματος φροντίδας της στοματικής υγείας του παιδιού.
